BORELIOZA – CHOROBA PRZENOSZONA PRZEZ KLESZCZE
W OSTATNICH LATACH W POLSCE NASTAPIŁ 30-KROTNY WZROST ZACHOROWALNOŚCI NA CHOROBY ODKLESZCZOWE. OBECNIE JEDNĄ Z NAJCZĘSTSZYCH CHORÓB ZAKAŹNYCH W POLSCE JEST BORELIOZA Z LYME WYWOŁYWANA PRZEZ KRĘTKA Borrelia afzelii, Borrelia garinii i Borrelia burgdorferi.
BADANIA W KIERUNKU BORELIOZY:
- Pierwsze badanie diagnostyczne: pobranie krwi w celu oznaczenia przeciwciał IgM i IgG (metoda ELFA,) – koszt 44zł. Można je wykonać najwcześniej po 3 tygodniach od ukąszenia kleszcza. Wynik badania w dniu pobrania próbki krwi.
- Jeśli otrzymany wynik jest dodatni lub wątpliwy rekomendowane jest wykonanie badania metodą westernblot Borrelia IgG i IgM - koszt 130zł (za jedno oznaczenie) , czas oczekiwania do 5 dni roboczych. (Uwaga! Przechowujemy pobrany materiał do badania -7 dni. Nie jest konieczne ponowne pobranie krwi w celu wykonania badania potwierdzającego)
UWAGA: Wynik ujemny nie wyklucza zakażenia boreliozą Pacjenci we wczesnych etapach zakażenia lub poddani leczeniu antybiotykiem mogą nie wytwarzać możliwych do zmierzenia poziomów IgG i IgM. Druga próbka powinna być pobrana w ciągu 4-6 tygodni.
Zakażenie:
Po ukąszeniu krętki rozprzestrzeniają się miejscowo , co najczęściej ujawnia się w postaci typowego odczynu skórnego, tzw. rumienia wędrującego (erythema migrans, EM). Rumień występuje u ok. 60% chorych. Do zdiagnozowania skórnej postaci boreliozy wystarczy stwierdzić, że zmiana ma średnicę min. 5 cm oraz charakterystyczny wygląd, czyli czerwoną obwódkę i przejaśnienie wewnątrz. Przy typowym rumieniu można podjąć leczenie nawet bez wykonania badań immunodiagnostycznych.
W przypadku gdy pacjent zgłasza ukąszenie przez kleszcza, ale nie występuje zmiana skórna w postaci rumienia powinno się wykonać badania przeciwciał. Oznaczenie poziomu przeciwciał IgM i IgG przeciwko krętkom Borrelia warto wykonać, ale nie wcześniej niż ok. 3 tygodni po ukąszeniu, w celu stwierdzenia zakażenia, a także po to by uzyskać poziom odniesienia do badań kontrolnych po ewentualnym leczeniu.
Trzeba pamiętać, że stężenia przeciwciał przeciwko krętkom spadają bardzo powoli, nawet przez kilka lat i dlatego pierwsze badanie kontrolne wykonuje się dopiero po 3-6 miesiącach po leczeniu. Poziom przeciwciał nie koreluje z przebiegiem zakażenia. Zdarza się też, że pomimo zastosowanego leczenia poziom przeciwciał p. bakteriom Borrelia nie zmniejsza się.
Nieleczona borelioza przebiega u człowieka w 3 etapach:
1.etap infekcji zlokalizowanej-skórnej erythema migrans - rumień wędrujący – rozwijająca się od kilku do kilkudziesięciu dni po ukąszeniu kleszcza pojawia się rumieniowa zmiana na skórze (często przemieszczająca się obwodowo); nie występuje we wszystkich przypadkach choroby, mogą pojawić się objawy grypopodobne
2.etap infekcji uogólnionej:
- nawracające dolegliwości stawowe,
- objawy podrażnienia lub zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych i nerwów obwodowych,
- zapalenie mięśnia sercowego
3. etap infekcji przewlekłej: rozwija się od 1 roku do kilku lat od zakażenia
- niedowład, porażenie nerwów obwodowych,
- zaburzenia czucia,
- zaburzenia psychiczne,
- zaburzenia pamięci,
- zanikowe zapalenie skóry,
- bóle mięśniowo-stawowe,
- przewlekłe zmęczenie.
Leczenie: W leczeniu boreliozy podstawowe znaczenia mają antybiotyki głównie penicyliny i cefalosporyny , a w postaci wczesnej skórnej także doksycyklina i erytromycyna.
